Thẻ: DEX

DeFi là gì?

Bạn đã bao giờ nghe nói về Defi trước đây chưa? Ứng dụng Defi có phải là ứng dụng giết người hàng đầu trong không gian tiền điện tử hay chỉ là sự cường điệu mới? Không có vấn đề nếu bạn chưa bao giờ nghe nói về Defi trước đây hoặc bạn muốn chắc chắn rằng bạn hiểu nó đúng, bài viết này dành cho bạn.

DeFi hay tài chính phi tập trung là một phong trào nhằm mục đích tạo ra một hệ thống tài chính mới, mở cho tất cả mọi người và không yêu cầu các trung gian đáng tin cậy như ngân hàng. Để đạt được điều đó chủ yếu dựa vào tiền mã hóa, blockchain và hợp đồng thông minh.

Hợp đồng thông minh là nền tảng chính của defi.

Cần lưu ý rằng hiện tại hầu hết nếu không muốn nói là hầu hết các dự án defi đều được xây dựng trên Ethereum. Lý do chính cho điều này là ngôn ngữ lập trình khá mạnh mẽ của Ethereum được gọi là Solidity cho phép viết các hợp đồng thông minh tiên tiến có thể chứa tất cả các logic cần thiết cho các ứng dụng defi, Dự án ILCOIN Blockchain cũng đã viết Hợp đồng thông minh của mình dựa trên ngôn ngữ lập trình này, bên cạnh đó Ethereum có hệ sinh thái phát triển nhất trên tất cả các nền tảng hợp đồng thông minh với hàng nghìn các nhà phát triển đang xây dựng các ứng dụng mới mỗi ngày và giá trị cao nhất bị khóa trong các hợp đồng thông minh tạo ra hiệu ứng mạng bổ sung. Trên thực tế, tất cả các giao thức defi được đề cập trong bài viết này đều được xây dựng trên Ethereum.

Bây giờ, chúng ta hãy xem tất cả bắt đầu như thế nào.

Lịch sử nhanh chóng của DeFi

Một trong những dự án đầu tiên bắt đầu phong trào tài chính phi tập trung là MakerDAO.

MakerDAO, được thành lập vào năm 2015, cho phép người dùng khóa tài sản thế chấp như ETH và tạo DAI – một đồng tiền ổn định bằng cách sử dụng các ưu đãi nhất định theo giá Đô la Mỹ. DAI cũng có thể được sử dụng để lưu trên nền tảng Maker’s Oasis. Điều này tái tạo một trong những trụ cột của hệ thống tài chính – cho vay và đi vay. Trên thực tế, defi đang cố gắng tạo ra toàn bộ hệ sinh thái tài chính mới không cần cấp phép và theo cách mở . Cho vay và đi vay chỉ là một phần của hệ sinh thái này. Một số phần quan trọng khác là tiền xu ổn định, sàn giao dịch phi tập trung, công cụ phái sinh, giao dịch ký quỹ và bảo hiểm.

Bây giờ chúng ta đi đến tìm hiểu từng phần một.

  1. Cho vay và đi vay (Lending and Borrowing)

Bên cạnh MakerDAO mà chúng tôi vừa đề cập, còn có một số dự án defi quan trọng khác trong danh mục này. Cái chính là Compound. Compound tại thời điểm tạo bài viết này là dự án defi lớn nhất trong danh mục cho vay với tài sản trị giá ~ 630 triệu đô la bị khóa trong giao thức. Compound là một giao thức lãi suất tự trị, thuật toán cho phép người dùng cung cấp các tài sản như Ether, BAT, 0x hoặc Tether và bắt đầu thu lãi. Tài sản được cung cấp cũng có thể đóng vai trò thế chấp để vay các tài sản khác.

Một dự án defi phổ biến khác trong danh mục này là Aave.

2. Đồng tiền thuật toán ổn định (Algorithmic Stable Coin)

Với việc sử dụng khéo léo các hợp đồng thông minh và một số ưu đãi nhất định, chúng tôi có thể tạo ra một đồng tiền ổn định được gắn với Đô la Mỹ mà không cần phải lưu trữ đô la trong thế giới thực. Chúng tôi đã đề cập đến MakerDAO về cơ bản cho phép người dùng khóa tài sản thế chấp của họ và tạo DAI. DAI là một ví dụ điển hình về đồng tiền ổn định theo thuật toán.

Bên cạnh DAI, còn có nhiều đồng tiền ổn định phi thuật toán khác như USDT, USDC hoặc PAX. Vấn đề chính với họ là thực tế là họ tập trung vì có một công ty đứng sau họ chịu trách nhiệm nắm giữ giá trị tương đương của đồng tiền ổn định bằng USD hoặc các tài sản khác. Tuy nhiên, những đồng tiền ổn định này đã trở nên phổ biến và được sử dụng rộng rãi trong các ứng dụng defi như Compound hoặc Aave.

  3. Sàn giao dịch phi tập trung (Decentralized Exchanges)

Các sàn giao dịch hoặc dex phi tập trung, trái ngược với các sàn giao dịch tiền điện tử tiêu chuẩn, tập trung, cho phép trao đổi các tài sản tiền điện tử theo cách hoàn toàn phi tập trung và không cần sự cho phép mà không từ bỏ quyền quản lý tiền điện tử của mình. Có 2 loại lệnh chính dựa trên nhóm thanh khoản và dựa trên sổ lệnh.

Một vài ví dụ về các nhóm dựa trên thanh khoản là Uniswap, Kyber, Balancer hoặc Bancor. Loopring và IDEX là những ví dụ về những cái dựa trên sổ lệnh đặt hàng.

  4. Phái sinh (Derivatives)

Tương tự như tài chính truyền thống, các công cụ phái sinh là các hợp đồng thu được giá trị của chúng từ hoạt động của một tài sản cơ bản. Ứng dụng defi chính trong không gian này là Synthetic, là một nền tảng phi tập trung cung cấp khả năng tiếp xúc trực tuyến với các tài sản khác nhau.

  5. Giao dịch ký quỹ (Margin Trading)

Giao dịch ký quỹ cũng tương tự như tài chính truyền thống là hoạt động sử dụng tiền đi vay để tăng vị thế trong một tài sản nhất định. Các ứng dụng defi chính trong không gian giao dịch ký quỹ là dYdX và Fulcrum.

7. Bảo hiểm (Insurance)

Bảo hiểm là một phần khác của tài chính truyền thống có thể được tái tạo trong tài chính phi tập trung. Nó cung cấp một số đảm bảo bồi thường để đổi lại việc thanh toán phí bảo hiểm. Một trong những ứng dụng phổ biến nhất của bảo hiểm trong không gian defi là bảo vệ chống lại sự thất bại của hợp đồng thông minh hoặc bảo vệ tiền đặt cọc. Các dự án defi phổ biến nhất trong không gian này là Nexus Mutual và Opyn.

8. Nguồn Cấp dữ liệu (Oracles)

Một thực sự quan trọng khác mặc dù không bị giới hạn nghiêm ngặt về tài chính cho một phần của hệ sinh thái defi là các dịch vụ Oracle tập trung vào việc cung cấp nguồn cấp dữ liệu đáng tin cậy từ thế giới bên ngoài vào các hợp đồng thông minh. Dự án phổ biến nhất trong không gian này là Chainlink.

Đây là hầu hết tất cả các phần chính của hệ sinh thái defi. Chúng cũng có thể được kết hợp với nhau theo nhiều cách khác nhau. Chúng ta có thể coi chúng như là “tiền bạc” vì các dự án phức tạp hơn có thể được xây dựng trên các khối hiện có.

DeFi vs CeFI

Hãy so sánh sự khác biệt chính giữa defi và cefi đại diện cho tài chính tập trung hoặc truyền thống.

Những rủi ro là gì?

Trước khi chúng tôi kết thúc bài viết này, chúng tôi cũng phải đề cập đến những rủi ro tiềm ẩn liên quan đến defi.

Một trong những rủi ro chính là lỗi trong hợp đồng thông minh và các thay đổi giao thức có thể ảnh hưởng đến các hợp đồng hiện có. Chúng tôi đã mô tả chúng chi tiết hơn trong bài đăng khác về hợp đồng thông minh. Đây cũng là lúc người dùng có thể mua bảo hiểm bổ sung để giảm rủi ro các vấn đề tiềm ẩn.

Bên cạnh đó, chúng tôi luôn phải kiểm tra xem một dự án defi phi tập trung thực sự như thế nào và thủ tục shutdown nếu có sự cố xảy ra là gì. Ai đó có khóa quản trị có thể được sử dụng để tắt giao thức không? Hoặc có thể có một số quản trị trên chuỗi để đưa ra quyết định như vậy.

Trên hết, chúng tôi phải luôn tính đến rủi ro hệ thống hơn có thể gây ra bởi ví dụ như giá tài sản mất giá mạnh có thể dẫn đến một loạt các khoản thanh lý trên nhiều giao thức defi.

Phí mạng và tắc nghẽn cũng có thể là một vấn đề, đặc biệt nếu chúng tôi muốn tránh thanh lý và chúng tôi đang cố gắng cung cấp thêm tài sản thế chấp đúng hạn. Ethereum 2.0 sắp tới và giải pháp mở rộng lớp thứ hai có thể giúp giải quyết vấn đề này.

Ngoài ra còn có một tập hợp các tính năng hoặc thay đổi tinh tế hơn áp dụng cho một trong các giao thức có thể khuyến khích người dùng thực hiện một số hành động không rõ ràng có thể phân tầng trên nhiều giao thức. Một ví dụ điển hình về điều tương tự như vậy là một đợt phân phối mã thông báo COMP trong giao thức Compound gần đây khiến người dùng có vẻ như vay nặng lãi không sinh lợi mà thực sự sinh lợi do được thưởng bằng các mã thông báo COMP bổ sung. Mặc dù những tình huống như vậy có thể khá nguy hiểm nhưng chúng làm cho toàn bộ hệ sinh thái mạnh mẽ hơn và ít bị tổn thương hơn trước những tình huống tương tự trong tương lai.

Tóm tắt và tương lai của DeFi

Như bạn có thể đã nhận thấy, defi là một không gian siêu thú vị và sôi động chứa đầy cơ hội. Mặc dù, chúng ta phải nhớ rằng đây vẫn là một ngành công nghiệp rất non trẻ, vì vậy nó có rủi ro cao và một trò chơi có phần thưởng cao.

Defi là thứ gần nhất thực sự có thể phá vỡ ngành tài chính truyền thống. Ngược lại với hầu hết các công ty fintech defi được xây dựng trên đường ray mới thay vì dựa vào các công nghệ và quy trình lỗi thời. Hiện nay, hầu hết các sản phẩm tài chính chỉ có thể được tạo ra bởi các ngân hàng. Defi mở, không cần sự cho phép và cho phép hợp tác làm việc theo cách tương tự như Internet. Mặc dù defi hiện được xây dựng chủ yếu trên Ethereum, với việc áp dụng nhiều hơn các giao thức tương tác, chúng ta có thể thấy nhiều dự án hơn được xây dựng trên các chuỗi khác nhau trong tương lai.

Yield Farming đang là chủ đề nóng những ngày gần đây trong cộng đồng crypto nói chung và DeFi nói riêng.

Tuy nhiên, để kiếm tiền một cách an toàn bằng cách tận dụng phương pháp này, anh em cần tìm hiểu thật kỹ cách thức hoạt động của nó. Cùng theo dõi bài viết sau.

Yield Farming là gì?

Yield Farming là thuật ngữ chỉ việc người dùng cố gắng tạo ra nhiều lợi nhuận nhất có thể từ tài sản crypto của họ, thông qua việc cung cấp thanh khoản cho các giao thức DeFi (Decentralized Finance – Tài chính Phi tập trung).

Yield tạm dịch là lợi nhuận, Farming tạm dịch là canh tác. Yield Farming tạm dịch là canh tác lợi nhuận. Trong bài này mình sẽ giữ nguyên thuật ngữ “Yield Farming”, “Yield”, “Farming”, “Farm”.

Yield Farming hoạt động như thế nào?

Yield Farming có sự liên hệ mật thiết với mô hình Tạo lập Thị trường Tự động – AMM (Automated Market Maker).

Các mô hình AMM phổ biến có thể kể đến như Uniswap, Mooniswap, Balancer…

Trong Yield Farming, các Liquidity Provider (viết tắt: LP) cung cấp thanh khoản vào các liquidity pool của giao thức.

Liquidity pool hiểu đơn giản là smart contract có chứa tiền trong đó. Các pool này cho phép người dùng vay, cho vay hay giao dịch trao đổi giữa các token.

Doanh thu phát sinh của Liquidity Pool chính là phí giao dịch khi người dùng cuối thực hiện các hoạt động trong pool, như vay, cho vay, trao đổi các token.

Doanh thu này sẽ được chia lại cho LP theo tỷ lệ phần trăm thanh khoản mà họ đã cung cấp trong pool.

Ngoài doanh thu từ phí, một số giao thức còn triển khai bootstrapping liquidity cho protocol bằng cách phân phối token bản địa cho các LP đã cung cấp thanh khoản vào giao thức của họ (có thể trên toàn pool của giao thức hoặc một số pool được chỉ định). Đây được gọi là Liquidity Mining.

Liquidity Mining có thể hiểu là một khái niệm hẹp hơn Yield Farming. Cụ thể là LP sẽ ngoài việc nhận được tiền khi cung cấp thanh khoản, họ sẽ được nhận thêm một lượng token mới khác nữa.

Các nền tảng Yield Farming nổi bật

Một số nền tảng Yield farming phổ biến trong DeFi:

• MakerDAO: Dùng Maker mint đồng DAI, dùng DAI đi yielf farming ở các giao thức khác như Compound.
• Compound: Cung cấp thanh khoản vào Compound để farm COMP và kiếm được lợi nhuận từ hoạt động vay và cho vay.
• Uniswap: Cung cấp thanh khoản vào pool để thu được phí giao dịch.
• Balancer: Farm BAL và các token quản trị (governance token) khác hỗ trợ pool trên Balancer.
• Synthetix: Dùng SNX mint sUSD, mang sUSD đi cung cấp thanh khoản ở các pool trên các nền tảng khác.
• Aavee: Vay và cho vay tiền, cho vay nhanh (flash loan). Từ đó cung cấp thanh khoản ở các nền tảng khác, farm nhiều hơn.
• Curve Finance: Cung cấp thanh khoản và thu được phí, lãi suất và CRV.
• yEarn Finance: Cung cấp thanh khoản và thu được phí, farm YFI.

Ảnh hưởng của Yield Farming

Sự ảnh hưởng của Yield Farming trong DeFi là không thể chối cãi được. DeFi đã có bước phát triển cực nhanh sau khi Compound ra mắt Liquidity Mining với token quản trị COMP.

Sau đó, sự kiện này đã kéo theo các dự án khác ra mắt chương trình tương tự để thu hút thanh khoản vào giao thức, khiến cho DeFi nóng lên hơn bao giờ hết.

Thanh khoản được đổ từ giao thức này sang giao thức khác. Lợi nhuận cao cộng thêm token quản trị tăng giá mạnh đã khiến nguồn vốn không hiệu quả (unproductive capital). Bắt đầu chuyển vào các giao thức Defi để thực hiện farming và kiếm lợi nhuận, trở thành nguồn vốn hiệu quả (productive capital).

Dòng tiền đang đổ vào DeFi nên các dự án DeFi liên tục xuất hiện với cách thức phân phối mới, tận dụng các giao thức có sẵn. Điển hình trong số đó có thể kể đến Yam Finance.

Kết quả: Tổng giá trị bị khoá (Total Value Locked – TVL) trong hệ sinh thái DeFi đã tăng hơn 7 lần, từ 1 tỷ lên 7 tỷ đô trong vòng 3 tháng.

Cho những anh em nào chưa hiểu về Tổng giá trị bị khoá (TVL): TVL là chỉ số được dùng để đo lường “sức khoẻ” của yield farming và các nền tảng DeFi. TVL đo lường lượng tài sản crypto được khoá ở trong giao thức DeFi như giao thức cho vay và các hình thức khác.

Nhìn vào biểu đồ trên, ta có thể thấy giá của COMP đã đạt mức cao nhất (ATH) vào tháng 6, nhờ vào việc COMP farming khiến cho nhu cầu COMP tăng mạnh.

Rủi ro của Yield Farming

Hầu hết các chiến lược Yield Farming mang lại APR/APY (Annual Percentage Rate – Lãi suất Phần trăm Hằng năm / Annual Percentage Yield – Tỷ Suất Thu Nhập Năm) phần lớn đều rất phức tạp và yêu cầu người dùng phải nắm rất rõ những gì họ đang làm.

Nếu anh em không thật sự hiểu cách các giao thực đang hoạt động, khả năng mất tiền là rất cao.

Một số rủi ro của Yield Farming:

• Rủi ro Smart Contract: Hầu hết các giao thức được phát triển bởi các team nhỏ, vốn ít nên sẽ gia tăng khả năng bị bug trong smart contract (bởi vì không có ngân sách để audit). Những Protocol đã được audit cũng vẫn có khả năng bug và bị đánh cắp tiền như trường hợp của Bzrx, Curve…
• Rủi ro Thiết kế Hệ thống: Trong một số giao thức như Uniswap, việc cung cấp thanh khoản có thể khiến các LP dính vào mất mát hiếm có (impermanent loss) khi giá của 1 tài sản trong pool biến động rất nhanh… hoặc LP có thể bị rút hết tiền khi cung cấp thanh khoản như trường hợp đã xảy ra ở Balancer.
• Rủi ro Bị thanh lý: Tài sản thế chấp có thể bị biến động mạnh và vị thế của người dùng bị thanh lý khi thị trường biến động mạnh.
• Rủi ro Bong bóng: Kể từ sau khi COMP ra mắt Liquidity mining, cả cộng đồng DeFi bắt đầu FOMO rất nhiều, dẫn đến rủi ro bong bóng xuất hiện trong DeFi.

Yield Farming – Trò chơi của các Whales

Người chiến thắng trong cuộc chơi này chính là các Whales – những người cầm vài chục triệu đô đi farming, từ đó kiếm được token quản trị.

Whales chỉ đơn giản là có mối quan hệ với dự án, bỏ tiền farm lớn làm cho tỷ lệ chia của các tay chơi lẻ bị nhỏ đi.

Những nhà đầu tư nhỏ lẻ (retail investor) FOMO sớm có thể kiếm được rất nhiều hoặc mất luôn số tiền đã đầu tư.

Những người mất tiền sẽ là những người FOMO vào sau, khi giá đã tăng quá cao.

Vậy để giảm rủi ro thì chúng ta nên là người đi farm từ sớm và mua 1 ít token governance tại giá chấp nhận được xem như chơi xổ số.

Một số suy nghĩ về Yield Farming

Thứ 1, Yield Farming đã mở ra 1 kỷ nguyên mới cho DeFi với phương thức giao thức bootstrapping thông qua liquidity mining. Đây có thể nói là 1 cách để thu hút người dùng khá hay trong ngắn hạn.

Thứ 2, khi giao thức ra mắt Yield Farming có thể tác động đến các giao thức khác, để cùng nhau đi lên. Nhưng, việc tác động đến nhau này sẽ không bền khi yield giảm dần. Điển hình là yEarn, bootstrapping cho yEarn lẫn Curve và Balancer.

Cả ý 1 và ý 2 đều chỉ trong ngắn hạn.

Theo Jesse Walden (cựu Cộng sự của a16z), các giao thức DeFi muốn đi được dài hạn sẽ cần dựa vào người dùng và người kiến tạo.

“Việc hack lợi nhuận trong DeFi là một động lực ngắn hạn để thúc đẩy sự tăng trưởng người dùng. Nhưng cuộc chơi lớn hơn là tạo nên sự giàu có trong dài hạn bằng cách xây dựng (và sở hữu!) một phần sản phẩm và dịch vụ mà hàng tỷ người sẽ sử dụng hàng ngày”.

Lời kết

Qua bài viết này, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu tổng quan về một trong những từ khoá gây sốt nhất hiện nay – “yield farming”.

Mặc dù lợi nhuận ngắn hạn mà yield farming đem lại là rất hấp dẫn. Nhưng để nó không chỉ là một xu hướng sớm nở tối tàn, những nhà kiến tạo trong không gian DeFi cần đem đến cho sản phẩm của mình những lợi ích thực tế gắn liền với đời sống hơn nữa.

Hi vọng rằng chúng ta có thể thấy yield farming không chỉ trong không gian tiền mã hoá mà còn cả trong dòng chảy tài chính truyền thống trong tương lai.

Nguồn Coin98.